Ticaret Bakanı Ömer Bolat, otomotiv sektörü temsilcilerinin otomotiv sektörünün fahiÅŸ fiyat yapmakla ve stokçulukla anılmasını istemediÄŸini dile getirerek, “Otomotiv sektörünün temsilcileri, ‘Otomotiv sektörünün bu ÅŸekilde gündemlerle anılmasından rahatsızlık duyuyoruz. Yapacağınız yönetmelik deÄŸiÅŸiklikleri, alacağınız kararlara desteÄŸimiz tam’ dediler. Aralarında çok ciddi çürük elmalar var, o çürük elmaları temizleme konusunda biz onların da gayret göstermelerini istedik. Ama biz tüketicilerimizin maÄŸdur edilmesine ya da kazıklanmasına izin vermeyeceÄŸiz” dedi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, göreve baÅŸlamasının ardından ajansların, gazetelerin ve televizyon kanallarının Ankara temsilcileri ile tanışma yemeÄŸinde bir araya geldi. Bakan Bolat, programda temsilcilerin ve muhabirlerin sorularını da yanıtladı. Bakan Bolat, yaptığı konuÅŸmada göreve baÅŸlar baÅŸlamaz iÅŸ dünyasıyla yoÄŸun temaslar içinde olduklarını ifade ederek, “Hemen hemen bütün resmi, yarı resmi ve STK anlamındaki iÅŸ dünyası kuruluÅŸlarımızla görüÅŸüyoruz. Hemen daha birinci günden bu otomotiv konusunun alevli bir konu olduÄŸunu gözlemledik ve ilk icraat olarak tebdili kıyafetle yoÄŸun denetimlere girdik bayiler, galeriler. ArkadaÅŸlarımız tespit ettikleri haksız, uygunsuz faaliyetler, stokçuluk faaliyetine ceza kestiler. Biliyorsunuz biz Ä°l Ticaret Müdürlüklerimizin denetimleri ve Haksız Fiyat Düzenleme Kurulu üzerinden ceza kesebiliyoruz” dedi.

Bakan Bolat, ikinci el araç satışında tüketiciyi zorlama, aksesuarı zor alma, ‘araç yok’ bahanesi gibi uygulamalarla karşılaÅŸtıklarını dile getirerek, “Bu minvalde biliyorsunuz bir sene önce Bakanlığımız bir karar almıştı, ikinci el satış için 6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması getirilmiÅŸti. Bu düzenleme yetkili kurumlar için getirilmiÅŸti. 1 Ocak’ta 6 ay süreli uzatıldı bu kısıtlama, ÅŸimdi 1 Temmuz’a geldiÄŸimizde bu konu da önümüzdeydi. Biz yetkili satıcıların üzerindeki bu kısıtlamayı bireysel satışlar üzerinde de getirdik, 1 Temmuz 2023 itibarıyla hem yetkili satıcılar, hem bireysel satıcılar için bu düzenlemeyi getirdik” diye konuÅŸtu.

 

“Yaklaşık 4 bin 800 kiÅŸi 50’den fazla satış yapmış”

Bakan Bolat, bireysel araç satışında üçü aÅŸan satışların yönetmelikte ticari satış olarak kabul edildiÄŸini hatırlatarak, “Yaklaşık 4 bin 800 kiÅŸi 50’den fazla satış yapmışlar. Bunlar ya kendileri bireysel, ya galeriler ya da bayilerin yanında çalışanlar, iÅŸte akrabaları vesaire üzerinden yapılan satışlar olduÄŸu anlaşılıyor. Bunlardan savunma istendi ve gerekli savunmaları alınıyor, cezalar kendilerine gönderilecek” ifadelerini kullandı.

“Ä°lan siteleri, 15 Temmuz’dan itibaren kesinlikle sıfır araç satış fiyatından daha yüksek ikinci el fiyatı koymamaları konusunda uyarıldı”

Ä°kinci el araç satışına dair aldıkları bir baÅŸka önlemin ikinci el araçların 31 Aralık’a kadar sıfır araç fiyatından yüksek olamayacağı olduÄŸunun altını çizen Bolat, “Bunları nasıl uygulayacağız? Ä°ki aracımız var, birincisi, ilan siteleriyle görüÅŸmeler yapıldı ve ilan siteleri 15 Temmuz’dan itibaren kesinlikle sıfır araç satış fiyatından daha yüksek ikinci el fiyatı koymamaları konusunda uyarıldı. Ä°lan siteleri bu ilanları koymak isteyenleri uyaracaklar, buna uyulmadığı takdirde 300 bin liraya kadar ceza kesilecek” deÄŸerlendirmesini yaptı.

“Ä°kinci el araç satıcılarında çok spekülasyon amaçlı ve manipülatif fahiÅŸ fiyat amaçlı ticaret yapma gayreti var”

 

Bolat, Türkiye Noterler BirliÄŸi ile iÅŸ birliÄŸi saÄŸladıklarını ve 15 Temmuz itibarıyla noterlerin yılda üçten fazla bireysel satışın ticari satış kabul edilmesinden dolayı satışları gerçekleÅŸtirmeyeceklerine dikkati çekerek, “Maalesef burada çok ciddi bir tamahkarlık ve aç gözlülük uygulamalarını gördük. Bir nevi ihtiyaçtan oto alımından ziyade, otoyu bir spekülasyon ve yatırım aracı, ama daha çok spekülasyon amaçlı ve manipülatif fahiÅŸ fiyat amaçlı ticaretini yapma gayretleri var. Biz aÅŸağı yukarı son 2 haftadır bayramdan hemen önce baÅŸlattığımız, aldığımız tedbirlerle bu konuda çok önemli düzenlemeler yaptık. Sektörlerin içinde gerekli temaslar kuruyoruz fiyatlar noktasında ve satışlar noktasında bilgi alıyoruz. Bayilerin bir kısmının stokladıkları araçları artık mecbur kalıp piyasaya sürmeye baÅŸladıklarını ve araç yok dedikleri müÅŸterilerini ve hatta galerileri arayıp, araç var, almak ister misiniz dediklerini müÅŸahede ediyoruz. Ä°kinci el satışlarında satışların gevÅŸediÄŸini müÅŸahede ediyoruz. Fiyatlar noktasında da daha yüksek olan ikinci el satışların sıfır araç satış fiyatına doÄŸru, aÅŸağı doÄŸru bir ivme kazandığı gözlemini yaptık. Birkaç hafta zaman alacak, ama tabi inÅŸallah burada istikrarı saÄŸlayacağız” dedi.

Bolat, bu yılın ilk 6 ayı itibarıyla Türkiye’de otomotiv üretiminde yüzde 30’luk artış olmasına karşın ithalatta 75 artış olduÄŸunu belirterek, spekülasyon ve yatırım amaçlı aşırı talebin yüklenmesinden dolayı Türkiye’nin oto ithalatını ve döviz açısından kayıp getirdiÄŸini dile getirdi.

“Otomotiv ithalatımızda ilk 6 ayda yüzde 75 bir artış var”

Bakan Bolat, bazı basın kuruluÅŸlarında ikinci el araç ithalatına izin verileceÄŸi iddialarının yayımlanması hakkında görüÅŸü sorulması üzerine ÅŸu ifadeleri kullandı:
“Åžimdi zaten otomotiv ithalatımızda ilk 6 ayda yüzde 75 bir artış var. Geçen yılın aynı dönemine göre toplam ithalatta 11 milyar bir dolar artış var, bunun en büyük kaynağı altın ithalatıyla otomotiv ithalatındaki artış. Bu anlamda ikinci el oto ithalatı noktasında Bakanlığımızda ÅŸu anda herhangi bir çalışma yapılmadı, ama ekonomiyle ilgili kararlar yalnızca Bakanlığımızın alacağı bir karar olmayıp, CumhurbaÅŸkanımızın, Bakanlar Kurulunun da içinde yer aldığı geniÅŸ istiÅŸarelerle bu kararlar alınıyor. Biz de aldığımız kararları Kabinede paylaşıyoruz, istiÅŸare ediyoruz. Biz, Türkiye’nin otomotiv sektörünün yatırım ve üretim, istihdam anlamında, ihracat anlamında geldiÄŸi noktayı önemsiyoruz, daha da güçlendirme çabası içindeyiz. Türkiye, dünyada otomotiv sektöründe 13. sırada olan güçlü bir ülke, bunu daha iyi noktalara getirme hedefimiz var. Ama vurguncu, fırsatçı çabalarla, spekülatif fiyat ÅŸiÅŸirme çabalarına, arz-talep dengelerini bozucu çabalara karşı da savunma tedbirleriyle düzenleyici, denetleyici ve yaptırım uygulayıcı olma gayretimiz devam edecek.”

“Otomotiv sektöründe çok ciddi çürük elmalar var”

 

Bakan Bolat, ikinci el oto satışında stokçuluÄŸu engellemek amacıyla 6 ay ve 6 bin kilometre zorunluluÄŸunu içeren yönetmeliÄŸin galericilerin fikrine baÅŸvurularak yapılıp yapılmadığı sorusuna iliÅŸkin ÅŸu cevabı verdi:

“Otomotivdeki bu ikinci el satışlarla ve genel stokçuluk eÄŸilimiyle ilgili mücadelemizde bayramdan önceki hafta otomotiv sektörünün bütün kesimleriyle toplantılar yaptık Bakanlıkta hepsini çağırdık ayrı ayrı çağırdık. Çünkü menfaatleri çatıştığı için aynı toplantıda da almadık onları ayrı ayrı onları dinledik. Biz tespitlerimizi söyledik ve buna izin vermeyeceÄŸiz dedik. Üçü de, ’Bakanlığın yanındayız, biz de rahatsızız. Otomotiv sektörünün bu ÅŸekilde gündemlerle anılmasından rahatsızlık duyuyoruz. Yapacağınız yönetmelik deÄŸiÅŸiklikleri, alacağınız kararlara desteÄŸimiz tam’ dediler, bunu açıkça söyleyeyim. MASFED de bunlardan biriydi bayiler, OYDER, bir de distribütörler OMD hepsi bu konuda bize destek verdiler. Bütün iÅŸ dünyası kuruluÅŸlarıyla görüÅŸtük bir beÅŸ haftalık görev süremiz içinde. 420 grupla görüÅŸtüm arkadaÅŸlar yan 5 haftada 420 grupla görüÅŸme yaptım ekonomi dünyasındaki aktörlerle ve kuruluÅŸlarla. Dolayısıyla, aslında aralarında çok ciddi çürük elmalar var o çürük elmaları temizleme konusunda biz onların da gayret göstermelerini istedik. Ama biz tüketicilerimizin maÄŸdur edilmesine ya da kazıklanmasına izin vermeyeceÄŸiz. Müdahalelerimizi yapacağız dedik ve nitekim kararlılıkla yapıyoruz. Yani baÅŸka elimizde enstrümanlar da var adım adım gidiyoruz fark ettiyseniz. Yaklaşık 3 haftadır adım adım hep tedbirlerimizi aldık. 15 Temmuz’da yönetmelik yürürlüÄŸe girince noterler bireysel satışları 3’ten fazla olmamak kaydıyla durduracaklar. Ä°lan siteleri sıfır araçtan daha pahalı ilan koymama konusunda uyaracak, konulursa 300 bin lira ceza uygulaması yürürlüÄŸe girecek. Daha baÅŸka enstrümanlarda arkadaÅŸlarımız planlıyorlar bunu söyleyebilirim.”

“Tedarik fiyatına göre aşırı fahiÅŸ kar marjıyla satıp fahiÅŸ fiyattan satma gibi denetimlerde yakalandığında cezalar uygulanıyor”

 

Ticaret Bakanı Bolat, denetimlerin ne aÅŸamada olduÄŸuna iliÅŸkin, “Ä°ç Ticaret Genel MüdürlüÄŸü ve il ticaret müdürlüklerindeki ekiplerimiz, denetimlerini aksaksız devam ettiriyorlar. Burada üç mekanizmayla bu denetimleri yapabiliyoruz, birincisi il ticaret müdürlüÄŸündeki denetmenlerimizin sürekli yaptıkları denetimler ve buldukları yanlış uygulamalara karşı kestikleri cezalar var. Burada mesela ÅŸöyle söyleyeyim: 81 ilde 53 bin firma, 306 bin ürün denetimi yapılmış durumda ÅŸu ana kadar ve 212 milyon lira idari para cezası kesildi fahiÅŸ fiyat ve stokçuluk önlemlerine karşı. DeÄŸiÅŸik ÅŸeyler var, biri stokçuluk yakalandığı zaman, bir tanesi rafta olan fiyatla kasadaki fiyatın aynı olması, bir diÄŸeri de tedarik fiyatına göre aşırı fahiÅŸ kar marjıyla satıp fahiÅŸ fiyattan satma gibi denetimlerde yakalandığında cezalar uygulanıyor. Haksız Fiyat DeÄŸerlendirme Kurulumuz var. FahiÅŸ fiyat ve stokçuluk cezalarına karşı iÅŸlem yapıyor ki ceza miktarları 30 bin lira ile 300 bin lira arasında deÄŸiÅŸiyor” dedi.

Bakan Bolat, Perakende Yasası’nı güncelleme noktasında sektördeki yetkililerle çalışmalar yürüterek istiÅŸare edeceklerine dikkati çekerek, “Bütün olayın temelinde enflasyonla mücadelenin baÅŸarılması yatmakta. Çünkü ÅŸöyle düÅŸünün; Türkiye’de 1973’ten 2004’e kadar çift haneli, üç haneli enflasyon vardı. 2004’ten 2019’a kadar olan sürede ise 1-2 yıl hariç tek haneli enflasyon dönemi baÅŸarıldı. AK Parti’nin 21 yıllık döneminde. Bu tek haneli enflasyon döneminde bu konular pek konuÅŸulmuyordu, yani bizim Bakanlığımızda ağırlıklı olarak ihracat, gümrükler, döviz kazandırıcı faaliyetler, hizmetler ihracatı üzerinde yükleniyordu. O 2018’deki döviz atakları, döviz kuru atakları, ardından pandemiyle baÅŸlayan süreçte enflasyonist eÄŸilimde ciddi bir yükseliÅŸ oldu, bu bütün dünyada oldu” ifadelerini kullandı.

“Tüketiciyi kazıklamayı amaçlayan türdeki uygulamaları cezalarla caydırmaya devam edeceÄŸiz”

 

Amerika’da enflasyonun 10 kat arttığını hatırlatan Bolat, “Yüzde 1’den yüzde 10’a çıktı. Avrupa BirliÄŸi’nde 10 katı arttı, yüzde yarımdan, yüzde 1’den yüzde 10’lara çıktı. Halen de yüzde 6 civarında avro bölgesinde ve Avrupa BirliÄŸi’nde. Onların faiz oranları yüzde 0’dan, 0,25’ten yüzde 5 noktasına yükseldi hem Avrupa’da, hem Amerika’da. Ya bu 5 katı faiz artışı demek ve bu enflasyonist dönem, bir de salgın veya savaÅŸ dönemlerinde stokçuluk yapma eÄŸilimleri, vurgunculuk, yani mal saklama, malı 10 katına satma gibi çabalar artınca. Hatırlarsanız 1,5 yıl önce bir ayçiçeÄŸi fiyatları dalgalanması vardı, bunu yaÅŸamıştık. Ben size maske, dezenfektan, kolonya örneÄŸini vereyim. 1 Åžubat 2020’de tanesi 15 kuruÅŸ olan maske 1 Mart 2020’de, 1 ay sonra 5 liraya çıktı, yüzde 3 binin üzerinde bir artışla, 3 bin 200 artışla. Anti-enflasyonist ekonomi politikalarıyla bu mücadelede baÅŸarılı oldukça bu fiyat tartışmaları da aÅŸağı doÄŸru gelecektir. 8 ay önce yüzde 85,5 olan TÜFE enflasyonu, Haziran itibariyle yüzde 38,20’ye düÅŸürüldü. Bu baÅŸarıldı, 8 ayda baÅŸarıldı ve son aylarda da fiyatlarda, marketlerde biz takip ediyoruz, bizim birimlerimiz var, müdürlüklerimiz var. Nispeten geçen yılki dalgalanmalar boyu son aylarda bayağı kısaldı. Åžimdi önümüzde tabii Temmuz ayı var, bu Temmuz ayında bir miktar KDV artışı kararları alındı biliyorsunuz, ama biz fahiÅŸ dediÄŸimiz aşırı, vurgun yapmayı amaçlayan ya da tüketiciyi kazıklamayı amaçlayan türdeki uygulamalara elimizdeki yetkilerle müdahale etmeye, denetlemeye, cezalarla caydırmaya devam edeceÄŸiz. Ama daha geniÅŸ planda sizin iÅŸaret ettiÄŸiniz, kanunu düzenlemeler konusunda çalışmalarımızı sürdürüp bunu bir uygulama noktasına getirmek için çalışacağız inÅŸallah” diye konuÅŸtu.

“KDV farkı KDV olarak mı yansıtılıyor, yoksa üstüne çok daha fazla ekleyerek yine tüketici zararına bir çaba içine mi giriliyor bunu denetleyeceÄŸiz”

 

KDV’de genel olarak 2 puanlık artış olduÄŸunu savunan Bolat, “Temizlik, kimyevi ürünlerde ise yüzde 8’den yüzde 20’ye çıkarıldı. Temel ihtiyaç maddelerinde ve gıda ürünlerinde yüzde 1’lik KDV’de herhangi bir artış yapılmadı. Bizim denetim ekiplerimizin zaten çalışmalarında bu KDV farkı KDV olarak mı yansıtılıyor, yoksa üstüne çok daha fazla ekleyerek yine tüketici zararına bir çaba içine mi giriliyor, bu denetimle devam edecek, yapılıyor yani bugünden itibaren” dedi.

Dolaylı vergilerinin payının genel olarak çok yüksek artırım olmadığını dile getiren Bolat, “Yani KDV genel oranında 2 puanlık bir artırım yapıldı. Bizim görevimiz bunu denetlemek, ama bu paket niye ortaya çıkarıldı gayet açık arkadaÅŸlar. Åžimdi AK Parti döneminde sabit gelirlileri iÅŸçi, memur, emekli, çiftçilere, esnafımıza krediler, destekler ve çiftçilerimize taban fiyatı desteklemeler yoluyla daima enflasyonun üzerinde bir refah payıyla devlet gerekli kaynakları aktardı ve aktarmaya devam ediyor. Bu 14 Mayıs seçimlerinde verilen vaatler de bir bir gerçekleÅŸtiriliyor. Memur, emekli ücret artışlarında asgari memur ücretinde asgari emeklinin ücretinin Nisan ayında artırılmasında ve ÅŸimdi yeniden Temmuz artırımında. EYT’nin getirilmesinde ve bunlara raÄŸmen AK Parti hükümetleri bütçe dengesine mali disipline hep riayet etmiÅŸler. Geçen yıl bile bütçe açığının milli gelir içindeki payı yüzde 1’in altındaydı. Avrupa BirliÄŸi Maastricht kriteri yüzde 3’e izin veriyor, birçok Avrupa BirliÄŸi ülkesi yüzde 3’ün üzerinde. Kamu borçlanmasının payı anlamında milli gelirin içindeki payı anlamında da Maastricht yüzde 60’a izin veriyor, Almanya bile yüzde 90’da. Avrupa BirliÄŸi, Avro ortalaması yüzde 90, yüzde 100 nispetinde. Türkiye’de bu rakam yüzde 35-36’larda. Yani kamu borçlanması ve bütçe açığını minimumda tutma noktasında ciddi bir mali disiplin hep uygulandı, ama buna raÄŸmen oldukça cömert bir destekler politikası da her kesim için uygulanmış. Biz korkunç bir deprem yaÅŸadık, ne zaman? 6 Åžubat’ta. Yani 2023 bütçesi 4.2 trilyon liraydı biliyorsunuz gider bütçesi ve açığımız 673 milyar lira olarak programlanmıştı. Belki daha düÅŸük olacaktı, ama 1 ay sonra deprem olunca o deprem Türkiye’nin nüfusunu ve topraklarının yüzde 12-13’nü ilgilendiriyor. Yani orada büyük bir yıkım ve yangın varken biz hiçbir ÅŸey olmamış gibi normal bir hayata devam etmemiz mümkün deÄŸil. Oraları kalkındırmak, ayaÄŸa kaldırmak, 12-13 milyon insanın yaralarını sarmak, fiziki yıkım ortadan kaldırmak zorundayız. Olay sadece konut yapmak da deÄŸil, orada ticari hayatın canlanması lazım” diye konuÅŸtu.

“Bankalar kredi musluklarını açmaya baÅŸladılar”

 

Bolat, Eximbank kaynakları dışında ihracatın finansmanı için bankacılık sistemine talepleri olup olmadığı sorusu üzerine, “Zaten Merkez Bankası politika faizlerini artırıp yüzde 15’e çıkardıktan sonra bankalar kredi musluklarını açmaya baÅŸladılar. Ondan önce vermek istemiyorlardı son 2-3 aydır biliyorsunuz. Çok yüksek oran talep edip aslında caydırmaya çalışıyorlardı. Ama görüÅŸmelerimizde bankacılık sistemi özellikle kamu bankaları öncülüÄŸünde kredi musluklarını açmaya baÅŸladılar. Merkez Bankamız ile de geçen hafta bir toplantı yaptık ihracatçılarımızın finansmana eriÅŸimi noktasındaki sıkıntılarını, kaygılarını ilettik. Merkez Bankamızda oldukça pozitif, olumlu bir bakış açısı görmekten çok memnunuz. Ä°hracatçılarımız kaygı duymasınlar finansman kanalları açılıyor. En önemlisi bizim Eximbank’ta yaptığımız hamledir. Sermayeyi 3’te 1 nispetinde artırarak 6.8 milyar artırarak 20,6 Milyar TL’ye çıkardık en az 70 milyarlık bir kaynağı baÅŸta KOBÄ°’ler olmak üzere ihracatçılara sunabilmeyi baÅŸardık” ifadelerini kullandı.

“Hükümet olarak 1 yıl daha kiracılar üzerindeki fahiÅŸ artış baskısını hafifletebilmek için bu karar alındı”

 

Hükümetin kiracı kesimini desteklemek amacıyla yüzde 25 sınırlamasını getirdiÄŸini hatırlatan Bakan Bolat, “Åžimdi bu yıla geldiÄŸimizde bu düzenlemenin süresi 1 Temmuz’da bitiyordu. Bu konuda Hükümetin bir vaadi vardı ve bir de TEFE-TÜFE ortalaması olarak oran yüzde 61 gibi bir rakamı da gördük. Hükümet olarak 1 yıl daha kiracılar üzerindeki fahiÅŸ artış baskısını hafifletebilmek için bu karar alındı. Ama bunun yanında Adalet Bakanlığı biliyorsunuz bu kararı alıyor. Borçlar Kanununa bir geçici madde ekleyerek yapmıştı geçen sene. Arabulucu mekanizması getirilecek yakın bir zamanda. Bu ÅŸekilde ev sahibi, kiracı anlaÅŸmazlıkları noktasında arabuluculuk mekanizması da devreye girecek. Enflasyonda bu fiyat istikrarı mücadelesinde sonuç aldıkça zaten geriye doÄŸru bir geliÅŸ olduÄŸunda bu yüzde 25 sınırlaması konusu da 1 yıl sonra yeniden ele alınabilecek” dedi.

Tanışma yemeÄŸi Bakan Bolat’ın temsilciler ve gazeteciler ile fotoÄŸraf çektirmesinin ardından sona erdi.